„Nú átti auðvitað að slátra mér“ Franskir sjómenn í endurminningum Reykvíkinga á 20. öld

Íris Ellenberger heldur opinn fyrirlestur í fundarsal ReykjavíkurAkademíunnar 4.hæð í Þórunnartúni 10. október 2019 kl. 12.00 Allir velkomnir meðan húsrúm leyfir.

Við aldamótin 1900 var Reykjavík hafnarborg í vexti sem tók árlega á móti ólíkum hópum fólks sem komu til bæjarins, ýmist til að setjast þar að eða stalda við tímabundið. Einn þessara hópa voru franskir sjómenn sem dvöldu í bænum, flestir aðeins í nokkra sólarhringa á fardögum á sumrin. Þó kom fyrir að strandaðir og veikir sjómenn byggju í bænum um mánaða skeið. Franskur spítali reis í Reykjavík en þar voru einnig franskar verslanir og aðrir innviðir til að þjónusta hópinn. Franskir sjómenn settu því óneitanlega svip sinn á bæinn sem breyttist í „franskt fiskiþorp“ nokkra daga á ári, að sögn Matthíasar Þórðarsonar þjóðminjavarðar. Því skal ekki undra að franskir sjómenn komi gjarna við sögu þegar Reykjavík við aldamótin 1900 er lýst í endurminningum, sagnaþáttum og öðru sögulegu efni.

Í erindinu verður lesið í lýsingar af kynnum Reykvíkinga við franska sjómenn á tímabilinu 1890–1920, eins og þær birtast í endurminningum sem ritaðar eru um 1950 og síðar. Helstu einkenni lýsinganna verða skoðuð og fjallað um helstu þemun sem í þeim birtast. Þá verður spurt hvað hægt sé að lesa í þær um reykvískt samfélag við aldamótin 1900, með áherslu á að leiða í ljós hvernig Frakkar mótuðu bæinn í félagi við aðra samfélagshópa. Þá verður einnig fjallað um endurminningarnar sem vitnisburð um minninguna af frönsku sjómönnunum og spurt hvaða hlutverki hún gæti hafa gegnt á ritunartímanum, þegar franskir sjómenn voru löngu hættir að leggja leið sína til Íslands.

Íris Ellenberger er sagnfræðingur og lektor í Deild faggreinakennslu við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Hún hefur stundað rannsóknir á sviði hinsegin sögu, sögu fólksflutninga og þvermenningarlegrar sögu. Á síðustu árum hefur hún skoðað hvernig þverþjóðlegur hreyfanleiki fólks, varnings og hugmynda mótaði staðbundið samfélag Reykjavík á árunum 1890–1920 og hefur birt greinar úr þeirri rannsókn í Sögu og Women‘s History Review. Hún rannsakar um þessar mundir hlut franskra sjómanna og annarra franskra borgara í þessari mótun.

Umsókn um vinnuaðstöðu

Af óviðráðanlegum ástæðum þá virkar ekki að senda inn umsóknir um félagsaðild og/eða vinnuaðstöðu hjá ReykjavíkurAkademíunni. Unnið er að lagfæringu en á meðan er áhugasömum bent á að hafa beint samband við skrifstofuna í gegnum netfangið This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.eða í síma 562 8565.

 

 

HIT – Heroes of Inclusion and Transformation (HIT – hetjur inngildingar og umbreytingar)

HIT kortNýlokið er sex þjóða Erasmus+ verkefni sem ReykjavíkurAkademían tók þátt í. Verkefnið heitir HIT – Heroes of Inclusion and Transformation (HIT – hetjur inngildingar og umbreytingar) og snýst um að aðlaga þekkta aðferð, The Hero´s Journey eða hetjuferðina, að skapandi og valdeflandi vinnu með jaðarsettum hópum. PDF af enskri útgáfu ritsins Among Heroes and Demons er HÉR en PDF af íslensku þýðingunni, Af hetjum og hindrunarmeisturum, er HÉR. 

Bókakvöld um sagnfræði

bokakvold.jpg

Bókakvöld um sagnfræði verður haldið miðvikudagskvöldið 3. apríl kl. 20:00 í sal ReykjavíkurAkademíunnar í Þórunnartúni 2, 4. hæð. 

Þar verður fjallað og spjallað um fimm spennandi sagnfræðiverk sem komu út á liðnu ári. Bókakvöldið er skipulagt í samvinnu Sagnfræðingafélags Íslands, tímaritsins Sögu, Sögufélags og ReykjavíkurAkademíunnar.

Dagskráin verður sem hér segir:

Kristín Ástgeirsdóttir fjallar um bók Báru Baldursdóttur og Þorgerðar H. Þorvaldsdóttur, Krullað og klippt. Aldarsaga háriðna á Íslandi (Hið íslenska bókmenntafélag)

Hjalti Hugason fjallar um bók Sverris Jakobssonar, Kristur. Saga hugmyndar (Hið íslenska bókmenntafélag)

Þorgerður H. Þorvaldsdóttir fjallar um bók Kristínar Svövu Tómasdóttur, Stund klámsins. Klám á Íslandi á tímum kynlífsbyltingarinnar (Sögufélag)

Kaffihlé

Guðný Hallgrímsdóttir fjallar um bók Þórunnar Jörlu Valdimarsdóttur, Skúli fógeti. Faðir Reykjavíkur – saga frá 18. öld (JPV)

Ragnheiður Kristjánsdóttir fjallar um bók Gunnars Þórs Bjarnasonar, Hinir útvöldu. Sagan af því þegar Ísland varð sjálfstætt ríki árið 2018 (Sögufélag)

Allt sagnfræðiáhugafólk er hvatt til að fjölmenna á bókakvöldið.

Dagsbrúnarfyrirlesturinn: Svanur Kristjánsson, í dag kl. 12.05

image.pngReykjavíkurAkademían minnir á Dagsbrúnarfyrirlesturinn í dag, fimmtudaginn 7. mars kl. 12.05-13.00  í fundarsal Eflingar á 4. hæð í Guðrúnartúni 1.

Að þessu sinni flytur Svanur Kristjánsson stjórnmálafræðingur og prófessor emeritus fyrirlestur undir yfirskriftinni Róttæk og öflug verkalýðshreyfing eða gönuhlaup nýrrar forystu?  
 
 

Nánar um fyrirlesturinn:

Frá Þjóðarsátt 1990 ríkti umtalsverð sátt um starfsemi íslenskra verkalýðsfélaga. Sú sátt er núna í uppnámi. Á opinberum vettvangi eru sagðar tvær sögur:

1.      Íslenskt verkafólk er að rísa upp og kasta af sér hlekkjum lágra launa, forstjóravalds og fjandsamlegs ríkisvalds sem fyrst og síðast gætir hagsmuna þeirra ríku og voldugu. Ný forysta mun leiða sókn íslensks verkalýðs til nýs þjóðfélags þar sem hagur vinnandi fólks, kvenna sem karla, er í öndvegi. Verkföll þjóna tviþættum tilgangi: Knýja atvinnurekendur til að ganga að sanngjörnum kröfum verkafólks og eru vinnandi fólki til valdeflingar og baráttugleði.

 Róttæk og öflug verkalýðshreyfing verður að veruleika.

 

2.      Lífskjör á Íslandi eru almennt mjög góð. Verkalýðsbarátta er hins vegar átumein í þjóðfélaginu; skapar sundrungu í stað samheldni. “Vinnuveitendur” eru drifkraftur hagvaxtar; kaup og kjör “launþega” ætti að miðast við greiðslugetu atvinnuveganna. Verkalýðsfélög eiga ekki hafa nein afskipti af stjórnmálum eða þjóðmálum yfirleitt.

Nýtt forystufólk verkalýðsfélaganna eru ofstækisfullir grillufangarar fastir í úreltum hugmyndum um stéttabaráttu og sósíalisma sem ætíð leiða til fátæktar og örbirgðar.

Verkföll eru úrelt baráttutæki.

Gönuhlaup nýrrar verkalýðsforystu mun leiða hörmungar yfir íslenskt verkafólk og þjóðfélagið allt.

Í fyrirlestrinum verður gerð grein fyrir sögulegum uppruna frásagnanna tveggja. Tekið skal fram að fyrirlesari er ekki aðdáandi þeirrar söguskoðunar að sannleikurinn sé ætíð afstæður. Því verður reynt að meta fræðilega stöðu og framtíðarhorfur íslenskrar verkalýðshreyfingar á umbrotatímum.

Svanur Kristjánsson er fyrrverandi prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands og fræðimaður við ReykjavikurAkademíuna. Meðal verka hans um íslenska verkalýðshreyfingu og verkalýðsflokka eru: Íslensk verkalýðshreyfing 1920-1930 (1976); “Kommúnistahreyfingin á Íslandi: Þjóðlegir verkalýðssinnar eða handbendi Stalíns ?” Saga (1984); “Hin ósæta verkalýðshreyfing”. Þjóðlíf (1986).

 

Dagsbrúnarfyrirlesturinn er haldinn í samvinnu ReykjavíkurAkademíunnar, Bókasafns Dagsbrúnar og Eflingar-stéttarfélags. 

FaLang translation system by Faboba